انتشار اولین گفتوگوی رسانهای مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، با سایت رهبر جمهوری اسلامی در میان کارشناسان سیاسی و رسانه واکنش منفی گستردهای در پی داشت.
باگذشت بیش از بیست روز از انتخاب پزشکیان، او همچنان حاضر به برگزاری نشست خبری با اهالی رسانه نشده است. این در حالی است که طبق سابقه انتخابات ریاستجمهوری، روسای جمهور پس از انتخاب شدن در نشست خبری حاضر میشوند.
حسن روحانی تنها دو روز پس از انتخابات در جمع خبرنگاران حاضر شد و ابراهیم رئیسی نیز سه روز پس از انتخاب میزبان اهالی رسانه شد.
در این میان مسعود پزشکیان در اقدامی معنادار اولین گفتوگوی رسانهایاش را صبح روز پنجشنبه ۴ مردادماه با سایت علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، انجام داد که رسانهای خبری به شمار نمیآید.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در نظر تحلیلگران سیاسی، انتخاب سایت علی خامنهای به جای رسانهها نشاندهنده آن است که پزشکیان میکوشد تبعیت محضش از رهبر نظام را بهشکلی معنادار در افکار عمومی طرح کند.
تاکید مجدد پزشکیان بر نقش کلیدی خامنهای در انتخاب او به باور منتقدان دهنکجی آشکار به عاملیت گروهی است که با رایشان پزشکیان را پیروز انتخابات کردند.
پزشکیان روز جمعه ۵ مرداد در جمع فعالان ستادیاش بار دیگر یادآور شد: «اگر حضور مقام معظم رهبری نبود این اتفاقات شکل نمیگرفت و این آگاهی و درایت رهبری بود که اجازه نداد عدهای همچنان مداخله کنند و نگذارند این صحنهها به وجود بیاید.»
سخن پزشکیان تایید اخباری است که مطابق آن انتخاب او خواسته رهبر جمهوری اسلامی و برای پیشبرد سیاستهای آتی نظام است. موضوعی که نشان میدهد انتخابات اخیر همانند انتخابات سال ۱۴۰۰ شکل دیگری از مهندسی انتخابات بوده است.
اما آنچه گفتوگوی پزشکیان با سایت خامنهای را خبرساز کرده است، سخنان او مبنی بر تعیین کابینه پس از مشورت نهایی با علی خامنهای است.
هرچند دیگر روسای دولت جمهوری اسلامی نیز در روند انتخاب وزرای کابینه بهشکل غیررسمی نیازمند تایید علی خامنهای بودهاند، این اولین بار است که یک رییسجمهور رسما اعلام میکند پس از تعیین گزینههای وزارت برای انتخاب نهایی از نظر رهبر حاکمیت بهره خواهد برد.
در شرایطی که برخی حامیان پزشکیان طی ایام تبلیغات مدعی بودند اصرار او به مجری سیاستهای خامنهای بودن تلاش برای کاستن از تنش میان خود و هسته سخت قدرت است، اما از زمان پیروزی پزشکیان تاکنون جز کاسته شدن از سطح اختیارات ریاست جمهوری حاصل دیگری نداشته است.
رفتار پزشکیان طی بیست روز گذشته حاکی از آن است که او خود را نه منتخب جمهور که در جایگاهی مانند نخستوزیر منصوب علی خامنهای میبیند.
این رفتار پزشکیان را به تابع محض خامنهای بدل کرده است و این نگرانی را به وجود آورده که او در مسیر اداره کشور تنها وظیفهاش را جلب رضایت رهبر حکومت ایران میبیند. این امر میتواند راه او را برای عبور از وعدههایش به رایدهندگان و حامیان حزبیاش فراهم سازد.
اصرار پزشکیان بر نمایش تبعیت از ولایت مطلقه فقیه در شرایطی است که طی این مدت نتوانسته چراغسبزی برای اجرای وعدههایی مانند احیای مذاکره با غرب یا اعمال آزادیهای اجتماعی نشان دهد.
حمایت قاطع علی خامنهای از قانون اقدام راهبردی مجلس و حمله به منتقدان این قانون مشخصا زیر سوال بردن محمدجواد ظریف است که طی ایام تبلیغات انتخاباتی بارها یادآور شد عامل شکست برجام همین قانون مجلس بوده است.
پیام علی خامنهای ممانعت از احیای مذاکره برجام است، امری که از اصلیترین وعدههای پزشکیان بود. مسعود پزشکیان بهصراحت گفته بود بدون رفع تحریمها و احیای برجام هیچ اقدام موثری در حوزه اقتصاد ممکن نیست.
علی خامنهای در نشست با نمایندگان مجلس هم اگرچه خواستار حمایت از کابینه پزشکیان شد، اما تاکید کرد وزرا باید تا بن دندان معتقد به اصول نظام باشند. اصولی که در راس آن تبعیت مطلق از ولایتفقیه قرار دارد و میتواند پایان رویای کسانی باشد که با انتقاد از یکدستسازی حاکمیت بر این باور بودند که با انتخاب پزشکیان فرصت تغییر فراهم میشود.
در حوزه آزادیهای اجتماعی نیز طی بیست روز گذشته ائمه جمعه و رسانههای نزدیک به هسته قدرت مانند کیهان بارها به پزشکیان هشدار دادهاند که این مسئله فراتر از اختیار دولت است و وعدههای پزشکیان مبنی بر جمع شدن گشت ارشاد و پایان برخورد قضایی با زنان قابل اجرا نیست.
خط و نشان اخیر فراجا برای مسعود پزشکیان نیز گویای پایان دوره ماهعسل پزشکیان و رایدهندگان است.
قاسم رضایی، جانشین فرمانده کل انتظامی کشور، پس از انتشار شایعاتی مبنی بر توقف طرح نور با آغاز به کار دولت پزشکیان در گفتوگویی اعلام کرد: «با تغییر دولتها خللی در اجرای این طرح به وجود نمیآید.»
این مقام انتظامی یادآور شد که قانون ملاک کار است و برخورد با جرم مشهود از وظایف ذاتی انتظامی است. رضایی مدعی شد نیروی انتظامی اسیر امواج نخواهد شد و برخورد با مخالفان حجاب اجباری وظیفه قانونی و تکلیف شرعی است.
حالا حامیان مسعود پزشکیان نگراناند مرد منتخب آنان تا چه میزان توان ایستادن بر وعدههای خود را دارد. به نظر میرسد او آشکارا در حال انتقال این پیام است که نباید از او توقع تقابل با علی خامنهای را داشت.
مردی که در ایام تبلیغات در جمع دانشجویان بهصراحت خود را ذوب در علی خامنهای نامید، با عبور از گذرگاه انتخابات و نشستن بر مسند ریاستجمهوری ابایی ندارد که نشان دهد تنها «مجری اوامر ولی امر» است.
جز سرخوردگی حامیان پزشکیان، رفتار او در روزهای اخیر زیر سوال بردن جایگاه و اختیارات مقامی است که طبق قانون اساسی وظیفه اداره کشور و حمایت از مردم را برعهده دارد.
تنزل جایگاه ریاستجمهوری در سطح نخستوزیر منصوب و تابع محض رهبر ضربهای جبرانناپذیر به جایگاه ریاستجمهوری است و شاید آغاز بازگشت به ساختار پارلمانی و احیای مقام نخستوزیر در نظام جمهوری اسلامی باشد.